Niedozwolone klauzule informacyjne w umowach kredytowych
Jak wskazaliśmy w poprzednim artykule, oparcie roszczenia w ewentualnym postępowaniu sądowym przeciwko bankowi wyłącznie na „nieuczciwości” wskaźnika WIBOR będzie niewystarczające dla wygrania sprawy. W związku z tym konsument powinien przede wszystkim powołać się na niedozwolone klauzule informacyjne znajdujące się w umowie w szczególności w zakresie podstawowych definicji WIBOR – u oraz ryzyka z nim związanego. Niniejszy artykuł przedstawi przykładowe rodzaje niedozwolonych klauzul informacyjnych, które konsumenci mogą znaleźć w swoich umowach kredytowych.
Brak prawidłowego określenia definicji WIBOR – u oraz procedury jego ustalania
W umowach kredytowych opartych na zmiennej stopie oprocentowania można dostrzec kreowanie przez banki własnej definicji wskaźnika WIBOR – u, która zaś nie odpowiada rzeczywistej definicji. Wydaje się bowiem, że określenie czym jest w istocie wskaźnik WIBOR powinno być ustalane w oparciu o przede wszystkim regulamin stawki WIBOR, sporządzony przez administratora wskaźnika, a więc GPW Benchmark. Ponadto bardzo często banki, powołując się na definicję WIBOR – u nie wyjaśniają pojęć związanych z wskaźnikiem (m. in. czym jest fixing, czy kwotowania). Jak się wydaje, pojęcia te powinny być w sposób wyczerpujący wyjaśnione w umowie kredytowej (bądź chociażby w załączniku do umowy).
Co więcej w umowach kredytowych bardzo często brak jest określenia rzeczywistej procedury określania wskaźnika WIBOR. Nie wystarczającym jest bowiem wskazanie np. iż WIBOR jest określany przez 10 największych banków w procesie fixingu. Sposób określania WIBORU powinien być w wyjaśniony konsumentowi w sposób pełny, tak aby ten wiedział jakie ryzyko niesie ze sobą wskaźnik WIBOR, a w szczególności proces jego ustalenia.
Brak informacji w zakresie sprawdzenia wysokości wskaźnika WIBOR
W umowach kredytowych można spotkać się również z brakiem wymienienia „nośnika”, z którego kredytobiorca może sprawdzić aktualną wysokość wskaźnika WIBOR. Bank w umowie kredytowej, bądź w załączniku do niej powinien wymienić powszechnie dostępny nośnika informacji, pod którym konsument będzie mógł na bieżąco weryfikować stawki WIBOR (np. poprzez wskazanie adresu strony internetowej, na której publikowane są stawki WIBOR).
Ryzyko związane z WIBOR
Niemniej jednak najpoważniejszym zarzutem w zakresie niedozwolonych klauzul informacyjnych w zakresie WIBOR w umowach kredytowych, jest brak dostatecznego poinformowania konsumenta o ryzyku z nim związanym . Bardzo często bowiem zdarza się, że wyjaśnienie ryzyka związanego z zawieraniem umów opartych na tym wskaźniku jest zbyt lakoniczna i ogólnikowa.
Bank bowiem winien precyzyjnie określić jakie czynniki ryzyka występują przy zawarciu kredytu opartego na zmiennej stopie oprocentowania, w szczególności w zakresie tego jak może wzrosnąć rata kredytu, w związku ze podwyższeniem wartości wskaźnika WIBOR. Bank zobowiązany jest również wyjaśnić jaka część raty kredytowej ulegnie zwiększeniu (a więc np. że wysokości raty kredytu ulegnie „część odsetkowa”, nie zaś ta dotycząca spłaty udostępnionego kapitału). Co więcej, w tym zakresie Bank zawsze powinien wykazać w jaki sposób może zmienić się rata kredyt np. poprzez przedstawienie symulacji kredytu w wypadku podwyższenia stop procentowych np. o 1, 3 czy 5 punktów procentowych.
Autorem publikacji jest mecenas Robert Kucharski, który zajmuję się profesjonalną pomocą prawną w tego typu sprawach.